Niet wegkijken, maar erkennen en helen
Arnhem heeft een geschiedenis die lang onderbelicht bleef: een geschiedenis van kolonialisme en slavernij. Dat verleden is niet voorbij. Het leeft door in gebouwen, parken, straatnamen en familiegeschiedenissen. Wat betekent het om deze geschiedenis onder ogen te zien? In dit online magazine duik je in het koloniale en slavernijverleden van Arnhem – een geschiedenis van onderdrukking én veerkracht.
Foto: Milan Schellingerhout
“Veel vroegere inwoners van Arnhem waren betrokken bij de slavenhandel en slavernij – direct of via investeringen, handel en bestuursfuncties. Dat inzicht helpt ons begrijpen hoe diep deze geschiedenis in onze stad verweven zit. “
Maurits van de Geijn, wethouder Inclusie Gemeente Arnhem
Tastbaar aanwezig
Je vindt hier verhalen, inzichten en beelden die duidelijk maken hoe slavernij en kolonialisme verweven zijn met Arnhems verleden én heden. En je ervaart hoe dit verleden nog steeds tastbaar aanwezig is in onze stad.
Niet vergeten
De geschiedenis van slavernij is pijnlijk, maar mag niet vergeten worden. In Arnhem zijn de sporen nog altijd zichtbaar: ze vertellen het verhaal van een tijd waarin rijkdom werd opgebouwd ten koste van mensen die tot slaaf waren gemaakt. Het is het belangrijk dat we ons slavernijverleden niet vergeten. Niet om schuldigen aan te wijzen, maar om recht te doen aan alle mensen die daardoor geraakt zijn, en nog steeds geraakt worden.
Verschillende kanten
We weten dat het verleden, élk verleden, doorwerkt in het heden. Daarom blijven we ons inzetten: voor onderwijs, voor herdenkingen, voor een slavernijmonument. Als gemeente dragen we graag bij aan bewustwording en het op gang brengen van het gesprek hierover. Zodat we samen ontdekken dat onze geschiedenis verschillende kanten heeft.
Foto: Milan Schellingerhout
“Slavernij was niet slechts een korte zwarte bladzijde, maar een geschiedenis van 400 jaar die tot op de dag van vandaag haar sporen nalaat. In cultuur, bestuur, natuur en in uitsluiting die nog steeds plaatsvindt. Pas als we écht kijken naar die geschiedenis, kunnen we bijdragen aan een rechtvaardige toekomst voor iedereen.”
Barbara Esseboom, voorzitter Stichting Comité 30 juni – 1 juli Arnhem
‘Élk verleden werkt door in het heden.’
Kolonialisme en slavernij: wat is het verhaal? Een geschiedenis die ons allemaal raakt
Vanaf de 17e eeuw was Nederland betrokken bij kolonialisme en slavernij. Dat zijn grote woorden, maar ze hebben een duidelijke betekenis. Kolonialisme betekent dat een land andere gebieden verovert en de lokale bevolking overheerst – vaak ver weg, in andere delen van de wereld. Om zo winst te halen uit de grondstoffen van dat land en arbeid van mensen. Daarvoor werd vaak slavernij ingezet. Kolonialisme en slavernij zijn dus sterk met elkaar verbonden.
Mensen als bezit Met slavernij werden mensen tot bezit gemaakt. Tot slaafgemaakten werden dus als eigendom van anderen beschouwd en gedwongen te werken zonder loon, zonder vrijheid. Hun leven werd gecontroleerd door anderen. Deze slavernij was een belangrijk onderdeel van de koloniale economie – zowel in het trans-Atlantische oceaangebied als in het Indische Oceaangebied.
Handel, macht en geld De Nederlandse handelsmaatschappijen, zoals de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) en de West-Indische Compagnie (WIC) speelden een belangrijke rol in de slavernij. Ze verdienden geld aan specerijen, suiker, koffie en katoen – maar ook aan de handel in mensen. Alles draaide om winst. Het ging vrijwel nooit over de mensen die daarvoor werden uitgebuit. Meer over deze wereldwijde koloniale handel lees je in ‘Arnhem overzee’.
Eeuwenlange uitbuiting Nederland haalde, samen met andere rijke Europese landen, mensen uit Afrika om te werken in de overzeese koloniën, zoals Suriname. Of ze verhandelden tot slaafgemaakten in Azië. Dit systeem van uitbuiting ging eeuwenlang door.
Belangrijke momenten in de koloniale tijd De geschiedenis van kolonialisme en slavernij beslaat eeuwen. In de tijdlijn hieronder zie je de belangrijkste momenten en periodes – van de eerste koloniale reizen, tot de afschaffing van slavernij en de onafhankelijkheidsoorlog in Indonesië.
Verder lezen
Benieuwd hoe Arnhem met deze geschiedenis verbonden is? Ga dan verder naar:
Volg het spoor
De verhalen in dit magazine zijn ontleend aan het onderzoek Sporen van Slavernijverleden in Arnhem, uitgevoerd door Erfgoed Gelderland. En aan het boek 'Volg het spoor', geschreven door Liane van der Linden en Els Schellekens, dat gebaseerd is op de belangrijkste verhalen uit dit onderzoek. Download de pdf’s onderaan de pagina.
